Ben jij een sherpa voor jongeren? Ooit (vroeger 🙂 ) dacht ik, dat als je een puber goed door de puberteit heen had geholpen, je de (meest) heftige tijd gehad had en dan rustig door de adolescentie heen gaat met een kleine ondersteuning zo hier en daar. Maar door alle jaren heen ontdekte ik dat oudere adolescenten net zo veel aandacht, begeleiding en kaders nodig hebben als jongeren in de (vroege) puberteit, alleen op een andere manier. Veel meer als een sherpa!
Wat is een sherpa?
Sherpa’s zijn een van oorsprong Tibetaanse volk dat in de bergen woont. Het zijn gidsen in de Himalaya, de hoogste bergketen ter wereld, die geld verdienen door mensen te begeleiden en hun lasten dragen. Ze dragen de spullen, maken de weg vrij, bereiden voor zodat de bergbeklimmers makkelijker de berg op kunnen gaan. Niet de sherpa maar de klimmer bepaalt het doel van de reis. De Sherpa helpt de 
bergbeklimmer zijn last te dragen, terwijl de bergbeklimmer zich concentreert op het klimmen. De weg naar boven is vaak vol obstakels, bochten, hobbels en onverwachte situaties. Hun doel is om de bergbeklimmers de top te laten bereiken.
Dit in tegenstelling tot een gewone gids. Een gewone gids verdient zijn geld door mensen mee te nemen op een bergroute en een doel die vooraf bepaald zijn door de gids. Bovendien bepaalt de gids wanneer er gegeten en gedronken wordt. Iedere klimmer draagt zijn eigen last en als de klimmer het even niet meer weet dan vertelt de gids wat te doen.
Als professional, jongerenwerker of ouder voor de jongeren in de adolescentie mag je rol een “Sherpa” zijn. Jongeren helpen hun eigen weg te zoeken, de bochten, hobbels en tegenslagen te overwinnen en aan te laten komen op de plek waar ze willen zijn. Hen ondersteunen, maar uiteindelijk het ze zelf laten doen. Zodat ze zelf tot hun bestemming kunnen komen.
Hoe doe je dat een Sherpa zijn? Een goede coach? Afhankelijk van de leeftijd van puber en adolescent kun je een Sherpa zijn. Een kind en beginnende puber heeft nog veel meer begeleiding nodig zoals een gewone gids. Hij heeft het nog nodig dat je ze bij de hand neemt, maar hoe ouder ze worden hoe meer verantwoording ze aankunnen. Coachen doe je namelijk gefaseerd: eerst vóórdoen, dan samen doen, daarna zelf laten doen en meekijken om vervolgens los te laten.
Kijk goed naar de jongere. Wat heeft hij of zij nodig?
Wat is je eigen belang? Moet het op jouw manier?
Een goede sherpa offline en online:
- Geeft vooraf duidelijk aan wat zijn rol als Sherpa inhoudt (dit betekent dat je in gesprek gaat en het verschil uitlegt tussen een gewone gids en een Sherpa)
- Stimuleert de jongere om actief te zijn en zijn of haar doelen te bepalen.
- Spreekt naar de jongere uit dat je verwacht van de jongere dat ze actief meedoen en initiatief nemen. (Dan mogen ze van jou als professional verwachten dat je de jongeren helpt met het dragen van zijn/haar lasten, dat je luistert naar de jongere en geduldig bent)
- Is oprecht geïnteresseerd en heeft 100% aandacht voor de jongere
- Stelt vragen die je doet nadenken
- Vraagt door tot de kern van het probleem en begeleidt je van daaruit naar een oplossing.
- Is eerlijk en oprecht
- Helpt daar waar nodig is
- Zoekt samen naar oplossingen als de jongere vraagt naar ondersteuning
- Is de hele reis aanwezig i.p.v af en toe een sherpa te zijn
Ik zie veel oudere pubers en adolescenten te snel losgelaten worden. Ze kampen met burn-out of vermoeidheid. Ze voelen de druk van hun studieschuld en de hoge eisen die de maatschappij aan hen stelt. Ze moeten als student de tijd van hun leven hebben maar voelen zich vaak eenzaam en verloren in alle drukte en eisen. Ze hebben jou nodig! Een Sherpa!
Ik zie ook oudere pubers en adolescenten die enorm gepamperd worden. Alles wordt voor ze gedaan en alle ervaringen worden van hen ontnomen waardoor ze niet weerbaar zijn en niet weten hoe ze situaties zelf kunnen oplossen waardoor ze zich onkundig voelen en ook verloren. Laat deze jongeren meer los. Wees een sherpa!